گروه مدیریت و کاهش خطر بلایا و حوادث
گروه مدیریت و کاهش خطر بلایا و حوادث در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و به طبع آن در معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی سبزوار به منظور شناخت وضعیت موجود نظام شبکه در قالب آمادگی، ارزیابی آسیب پذیری غیر سازه ای و ارزیابی آسیب پذیری سازه ای در برابر حوادث طبیعی از جمله سیل و زمین لرزه تشکیل شده است. در واقع اهداف مدیریت و کاهش خطر بلایا در نظام سلامت، مشخص کردن چالشها و نقاط قوت و فرصتها، راهبردهای پیشنهادی در راستای نیل به اهداف منشور سال 1404 و توانمند سازی مراکز سلامت جامع شهری و روستایی می باشد.
مدیریت بلایا » و « مدیریت خطر بلایا :
در ابتدا لازم است تا تفاوت این دو موضوع یعنی مدیریت بلایا و مدیریت خطر بلایا روشن شود. مدیریت بلایا یک مفهوم کلی تر و مدیریت خطر بلایا یک مفهوم بخشی و جزئی تر است. به عبارتی مدیریت خطر بلایا در ضمن مدیریت بلایا به عنوان یک چرخه بزرگتر قرار دارد. مدیریت خطر بلایا را می توان به عنوان بخشی از روند مدیریت بلایا در نظر گرفت و لیکن مدیریت بلایا مجموعه ای از اقدامات دیگر غیر از خطر بلایا را نیز در برمی گیرد.
بحث مدیریت بلایا در مطالعات و مطالب آموزشی اوایل دهه ۱۳۶۰ خیلی شایع بود. در این مطالعات چرخه مدیریت بلایا در ۵ مرحله ذکر می شد :
Prevention * یا پیشگیری
Mitigation * یا کاهش آثار
Preparedness * یا آمادگی
Response * یا پاسخگوئی
Rehabilitation * یا نوسازی
بنابراین مدیریت بلایا مجموعه ای از اقدامات مدیریتی شامل مرحله قبل از وقوع سانحه هم زمان وقوع و هم بعد از آن می شود. در چرخه مدیریت بلایا هر بخشی یک رشته جدای تخصصی محسوب می شود و روش مدیریتی یک روش مدیریتی از بالا به پایین است به نحوی که قربانیان بسان افراد بیچاره و نیازمند در نظر گرفته می شوند و دخالت افراد و نهادهای خارج از جامعه آسیب دیده برای کمک به جامعه آسیب دیده بیشتر مورد تاکید قرار می گیرد.
بحث مدیریت خطر بلایا و کاهش آثار بلایا امروزه در ادبیات روز بین المللی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد این بحث ارتقا استانداردها در مدیریت خطر را نیز در بر می گیرد. تعریف مدیریت خطر بلایا عبارت است از روند سیستماتیک استفاده از تصمیمات مدیریتی مهارتهای عملیاتی و سازمانی و ظرفیتهای جوامع برای کاهش آثار مخاطرات طبیعی و بلایای مربوطه محیط زیستی و تکنولوژیکی است.
این مدیریت همه گونه اقداماتی شامل اقدامات ساختاری و غیر ساختاری برای جلوگیری (پیشگیری ) یا محدود کردن (کاهش آثار و آمادگی ) تاثیرات مخرب مخاطرات را در برمی گیرد.
این مفهوم تاکید بیشتری بر اقدامات در مرحله قبل از وقوع سانحه دارد و شامل سه چرخه کاهش آثار پیشگیری و آمادگی می شود که با اهداف توسعه پایدار ارتباط پیدا می کند. برطبق این روش برای کاهش خطر بلایا باید در مرحله بعد از وقوع سانحه شامل نیز بحث کاهش ریسک را در نظر داشت. (recovery و بهسازی ) Rehabilitation ( نوسازی ) Response (پاسخگویی