مقدمه:
آﻣﻮزش ﺳﻼﻣﺖ آن ﺑﺨﺶ از ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻫﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻋﻮاﻣﻞ رﻓﺘﺎری ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﺗﮑﯿﻪ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﻣﺮدﻣﯽ آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻮده و ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎ ی ﺳﻼﻣﺖ ﻓﺮدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ در ﮔﺴﺘﺮش ﺷﯿﻮه ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺆﺛﺮ در ﺣﻔﻆ و ارﺗﻘﺎی ﺳﻼﻣﺖ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. آﻣﻮزش ﺳﻼﻣﺖ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﺗﺠﺎرب ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه اﺗﺨﺎذ داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺣﻔﻆ، و ارﺗﻘﺎی ﺳﻼﻣﺖ ﺷﺪه و ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ ، اﻗﺘﺼﺎدی، ﺳﺎﺧﺘﺎری و ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺮای ﺗﻌﺎﻟﯽ رﻓﺘﺎر ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ. آﻣﻮزش دﻫﻨﺪﮔﺎن ﺳﻼﻣﺖ ،ﭘﯿﺸﮕﺎﻣﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻃﺎﻟﺐ درک ﺟﺪﯾﺪی از رﻓﺘﺎر اﻧﺴﺎﻧﯽ و راه ﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﮐﺎرﺑﺮد داﻧﺶ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﻤﻨﻈﻮر ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﻓﺮدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﻗﺒﯿﻦ ﺳﻼﻣﺖ ( و ﺑﯿﺶ از آن ،ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻻن ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار) ، آﻣﻮزش دﻫﻨﺪه ﺳﻼﻣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﯾﻦ اﻓﺘﺨﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﻘﻮﯾﺖ آن ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی دﻗﯿﻖ ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ آﻣﻮزش ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺘﮑﯽ ﺑﺮ ﺷﻮاﻫﺪ و ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ
تاریخچه آموزش و ارتقای سلامت:
فعالیت های منظم مبتنی بر طرح ریزی در آموزش سلامت در سطح بین المللی پس از تاسیس سازمان جهانی بهداشت در سال 1948 آغاز شد که ایران نیز از کشورهای موسس آن بود.
در ایران مدتها پس از تاسیس وزارت بهداری (سال 1320) عملا فعالیت های آموزش سلامت در سطح محدودی از سال 1330 به بعد آغاز شد که در ابتدا فعالیت های آن متوجه مسایل ریشه کنی مالاریا گردید و بتدریج در طی سالهای بعد فعالیت هایی نظیر بهسازی محیط ، تالیف مواد درسی و مطالب خواندنی و تهیه پوستر و بولتن را بر عهده گرفت. در سال 1340 به بعد واحد آموزش سلامت وزارت بهداری تجهیز شد و به حالت فعالتری درآمد . بالاخره در سال 1351 اداره آموزش سلامت (بهداشت ) به دفتر آموزش سلامت (بهداشت) تبدیل شده و عهده دار انجام رسالت های مربوط به آموزش سلامت در سطح کشور گردیده است.
در مراحل اولیه ارتقاء بهداشت عمومی، سالم سازی محیط و مبارزه با بیماری های واگیر از اهداف اصلی آموزش سلامت بوده که آن هم توسط سازمان هایی که با بیماری های سل مبارزه می کردند معمول گردید . همگام با تحولات علمی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جهان به تدریج فلسفه، اهداف و روش های سلامت نیز دستخوش دگرگونی های زیادتری گردید. این دفتر پس از افت وخیز های بسیار در سالهای اخیر بالاخره باعنوان "دفتر آموزش وارتقای سلامت " وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی احیا شد وهم اکنون با این عنوان درحال فعالیت است.
آموزش سلامت آن بخش از مراقبت های بهداشتی است که برتاثیر عوامل رفتاری بر سلامت تکیه نموده و با مردمی آغاز می شود که سالم بوده و علاقمند به توسعه معیارهای سلامت فردی و اجتماعی هستند و به آن ها در گسترش شیوه زندگی موثر در حفظ و ارتقای سلامت کمک می کند.
آموزش سلامت ترکیبی از تجارب یادگیری تسهیل کننده اتخاذ داوطلبانه رفتار سالم است که منجر به تامین ، حفظ و ارتقای سلامت شده و ترکیبی از حمایت های آموزشی ، ساختاری ،اقتصادی و محیطی برای تعالی رفتار سالم است .